preloader
لطفا صبرکنید...
کلیک کن
منوی اصلی
Warning: Undefined property: stdClass::$db_id in /home/h46977/domains/setareshenas.com/public_html/wp-includes/class-wp-walker.php on line 142

Warning: Undefined property: stdClass::$target in /home/h46977/domains/setareshenas.com/public_html/wp-includes/class-walker-nav-menu.php on line 218

Warning: Undefined property: stdClass::$xfn in /home/h46977/domains/setareshenas.com/public_html/wp-includes/class-walker-nav-menu.php on line 221

Warning: Undefined property: stdClass::$current in /home/h46977/domains/setareshenas.com/public_html/wp-includes/class-walker-nav-menu.php on line 234

رصد سیاره‌ها در خرداد و تیر 1401

راهنمای یافتن سیاره‌ها
وضعیت سیاره‌ها در آسمان صبحگاهی ـ عکس از: Stellarium

راهنمای یافتن سیاره‌ها در آسمان خرداد و تیر 1401

سیاره‌های منظومه شمسی را می‌توان همچون ستاره‌ها در بین ستارگان آسمان مشاهده کرد. البته برای برخی افراد که تاکنون تجربه دیدن سیاره‌ها را نداشته‌اند، ممکن است این مطلب تعجب‌آمیز باشد. احتمالا این عزیزان فکر می‌کنند سیاره‌ها را فقط می‌توان با تلسکوپ یا به صورت‌های خیلی خاص مشاهده کرد.

ولی باید بدانیم که انسان‌ها از هزاران سال پیش که به آسمان نگاه کرده و آرام آرام دقت بیشتری در آسمان پرستاره می‌کردند، متوجه شدند که پنج‌تا از این ستارگان برخلاف بقیه در حال جابه‌جایی بین بقیه ستارگان هستند. این پنج سیاره‌ای که می‌توان با چشم غیرمسلح به راحتی دیدشان عبارتند از: عُطارِد (تیر)، زهره (ناهید)، مریخ (بهرام)، مشتری (هرمز یا برجیس) و زحل (کیوان). این پنج سیاره از هزاران سال پیش شناخته شده بودند. دو سیاره دیگر که در سه قرن اخیر و پس از به‌کارگیری تلسکوپ کشف شدند: اورانوس و نپتون هستند که دیگر معادل فارسی و عربی ندارند.

سیاره‌ها به آرامی در بین ستارگان حرکت می‌کنند و مکان آن‌ها در بین صورت‌های فلکی تغییر می‌کند. بنابراین هرگاه بخواهیم آن‌ها را در آسمان بیابیم، ابتدا باید بدانیم که در کدام صورت فلکی قرار دارند. البته اگر رصدگری باشیم که همیشه به آسمان شب نگاه می‌کنیم، تقریبا همیشه می‌دانیم که سیاره‌ها کجای آسمان هستند.

در بهار و اوائل تابستان 1401 موقعیت سیاره‌ها در آسمان شب، از دید ساکنان زمینی (که ما باشیم) به گونه‌ای است که می‌توان در آسمان سحرگاهی و قبل از روشن شدن آسمان، همهء سیاره‌ها را در سمت شرق تا جنوب مشاهده کرد. چنین موقعیتی هر ساله اتفاق نمی‌افتد. مثلا آخرین باری که پنج سیاره پرنورتر در یک بخش آسمان گردهم آمده بودند، مربوط به آذر و دی 1383 است.

اما اکنون که در اواخر بهار و ابتدای تابستان 1401 هستیم، نه تنها می‌توان پنج سیارهء پرنورتر را با چشم غیرمسلح در یک بخش از آسمان دید، بلکه آن دو سیاره دیگر هم در همین بخش از آسمان و در نزدیکی آن پنج‌تا دیده می‌شوند. ولی نیاز به تلسکوپ یا دوربین دوچشمی مناسب دارند.

در ویدئوی زیر راهنمایی لازم برای یافتن پنج سیاره کیوان، هرمز، بهرام، ناهید و تیر داده شده است. جالب آن‌که اکنون ترتیب قرارگیری آن‌ها در آسمان براساس ترتیب‌شان به گرد خورشید شده است.

راهنمای یافتن سیاره‌ها ـ خرداد و تیر 1401

چون این ویدئو برای افرادی که تاکنون هیچ تجربه‌ای از یافتن سیاره‌ها نداشته‌اند، آماده شده است در مورد جایگاه اورانوس و نپتون صحبتی نشده است. علاقه‌مندان به یافتن آن‌ها می‌توانند از برنامه‌ها یا سایت‌های مربوطه استفاده کرده و آن‌ها را بیابند.

در ادامه چند عکس زیبا هم که توسط برخی عکاسان نجومی در نقاط مختلف کره زمین از این قرارگیری سیاره‌ها گرفته شده است، تقدیم‌تان می‌شود. روی عکس‌ها کلیک کنید تا در اندازه بزرگ دیده شوند:

سیارات در آسمان صبحگاهی
سیارات در 21 خرداد 1401 ـ ایتالیا ـ عکس از: Paolo Bardelli
سیارات در آسمان صبحگاهی
سیارات در 16 خرداد 1401 ـ امریکا ـ عکس از: Bob Beal

در عکس بالا نپتون هم مشخص شده است.


دو عکس زیر از نیمکره جنوبی تهیه شده است. چون زاویه دایرة‌البروج و صورت‌های فلکی با آن‌چه که از نیمکره شمالی دیده می‌شود، متفاوت است، به همین دلیل جهت قرارگیری سیاره‌ها با دو عکس بالا متفاوت است:

سیارات در آسمان صبحگاهی
سیارات در 21 خرداد 1401 ـ نیوزلند ـ عکس از: James Glucksman

در عکس زیر همه سیارات در عکس ثبت شده و در کادرهای سمت چپ با جزئیات بیشتر بزرگنمایی شده‌اند.
در متن داخل عکس، کلمه July اشتباه تایپی است، وگرنه در سایت مرجع June نوشته شده است.

سیارات در آسمان صبحگاهی
سیارات در 19 خرداد 1401 ـ استرالیا ـ عکس از: Tom Harradine

نویسنده: محمد همایونی
25 خرداد 1401

محمد همایونی
کارشناس و مدرس نجوم هستم و اعتقاد دارم که «یک ستاره شناس این جهان را مکانی زیباتر برای زندگی می‌بیند!» و برای ترویج آن تلاش می‌کنم.

‫12 نظر

  • علی رحمانی

    بسیار عالی

    1401-03-29 در 15:23
    • محمد همایونی

      امیدوارم رصدهای خوبی داشته باشید.

      1401-03-30 در 18:05
  • محمد

    سلام آقای همایونی عزیز تلسکوپ fuul30070 زیتاری ایا تلسکوپ مناسبی برای اماتور ها است؟ حد قدر چند رو میشه باهاش در اسمان بسیار تاریک دید؟ ایا برای رصد اجرام مسیه خوبه؟ ممنون و خدا حافظ

    1401-04-07 در 18:03
    • محمد همایونی

      سلام آقامحمد عزیز
      این خیلی کوچک است. برای رصد اجرام مسیه مناسب نیست. برای دیدن ماه کمی خوبه.

      1401-04-08 در 18:31
  • مهدی

    سلام با یک تلسکوپ 2 اینچی که بزرگنمایی های اون 30 150 و با بارلو 450 است میشود در اسمان شب چه چیز هایی دید فاصله کانونی ان 600 میلی متر است و چشمی 4 و 20 دارد. تا کنون با تلسکوپی کار نکرده ام. ممنون ?

    1401-04-14 در 02:54
    • محمد همایونی

      سلام آقامهدی عزیز.
      چون دهانه تلسکوپ خیلی کوچک است (2 اینچ) نهایتا بزرگنمایی 60 برابر آن به شما تصویر با وضوح قابل قبول می‌دهد. بزرگنمایی‌های بالاترش آنقدر تصویر را بدون کیفیت خواهند کرد که اصلا کاربردی نخواهند داشت.
      دهانه‌های ماه، قمرهای مشتری، حلقه زحل (به سختی)، تعداد زیادی ستاره دوگانه و برخی اجرام غیرستاره‌ای را می‌توان دید. اما تصویر ایجاد شده توسط آن، خیلی شفاف و پرنور و پروضوح نیست.

      1401-04-14 در 13:20
  • دانيال رهبرماه

    سلام و وقت بخير خدمت جناب همايوني عزيز
    سپاس از مطالب عالي و آموزنده شما
    يک سوال داشتم
    تلسکوپ دابسوني 8 اينچ براي رصد چه اجرامي مناسب است ؟
    ممنونم

    1401-04-14 در 17:51
    • محمد همایونی

      سلام و درود آقا دانیال عزیز.
      لطف دارید.
      تلسکوپ 8 اینچ یک تلسکوپ متوسط با کاربری زیاد است. به صورت عمومی بخواهیم بگوییم: رصد سیاره‌ها، ماه، خورشید، تعداد زیادی از اجرام غیرستاره‌ای، تعداد بی‌شمار ستارگان دوگانه. و رصد ستاره‌های متغیر.
      البته این فقط یک فهرست است، هرکدام برای خود دریایی از کار و تجربه هستند.
      موفق باشید.

      1401-04-15 در 18:23
      • محمد

        سلام با تلسکوپ 5 اینچی می توان چه چیز های را رصد کرد امکان دیدن شکاف کاسینی هست آیا
        ممنون میشم پاسخ بدهید

        1401-05-08 در 13:36
        • محمد همایونی

          سلام و درود
          با توجه به کیفیت اپتیکی آن،‌ می‌توان همه اجرام فهرست مسیه، سیاره‌ها، ماه و ستارگان دوگانه را رصد کرد.
          در مورد شکاف کاسینی، شک دارم که بتواند آن را آشکار کند.

          1401-05-08 در 22:43
  • مهدی

    ممنون از پاسخ و ببخشید که دوباره سوال میکنم. با این تلسکوپ2 اینچ میشه تا چه تعداد از ستاره های اسمان رو دید شنیدم که با چشم غیر مسلح 2500 تا میشه با تلسکوپ2 اینچ چطور ممنون و خدا حافظ

    1401-04-14 در 20:02
    • محمد همایونی

      خواهش می‌کنم.
      این موضوع چه کاربردی می‌تواند داشته باشد؟
      بستگی به وضعیت آلودگی نوری و شرایط جوی دارد. و من هم دقیق نمی‌دانم. در مقاله «<strong><a href="https://setareshenas.com/how-many-stars/">تعداد ستاره‌های آسمان چقدر است</a></strong>» شاید بتوانید پاسخ خود را بیابید.

      1401-04-15 در 18:21

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *