کلیک کن
منوی اصلی

راهنمای رصد سیاره‌ها

راهنمای رصد سیاره‌ها

این مطلب توسط آقای علی نبگان از دانشجویان دوره‌های آموزشی این سایت؛ تهیه شده است. علی‌آقا از منجمین آماتور و نوجوان اهوازی است که علیرغم آسمان نامناسب اهواز، شب‌های زیادی را به رصد با تلسکوپ کوچکش اختصاص می‌دهد. این مطلب هم نتیجه‌ء رصدهای ایشان است که به قلم خود نوشته‌اند.
از ایشان سپاسگزارم.

۱- عطارد

سیاره عطارد به دلیل نزدیکی زیاد به خورشید از روی زمین به سختی دیده می‌شود. عطارد چند روز قبل و بعد از بیشترین کشیدگی‌هایش قابل دیدن است. البته به یک چشم تیزبین نیاز دارد. اگر تلسکوپ یا دوربین دو چشمی باشد که چه بهتر. سیاره عطارد یا قبل طلوع آفتاب و یا بعد غروب آفتاب قابل دیدن است.  به صورت ستاره‌ای است که رنگش تقریبا سفید است و رصد آن با تلسکوپ مشکل است. سیاره عطارد مانند ماه دارای اهله(فاز) است. چون مدار آن در داخل مدار زمین قرار دارد.

بیشترین کشیدگی غربی یعنی زمانی است که عطارد در بیشترین زاویه از خورشید قرار بگیرد و در آسمان صبحگاهی قبل از طلوع آفتاب در سمت شرق قابل رویت است. اما هنگام بیشترین کشیدگی شرقی در آسمان عصرگاهی بعد از غروب آفتاب در سمت غرب قابل رویت است.

عطارد
سیاره عطارد با دوچشمی ـ عکاس: علی نبگان

۲- زهره

سیاره زهره پرنورترین ستاره آسمان شب ما زمینی‌یان است. سیاره زهره هم مانند عطارد و ماه دارای اهله (فاز) است. رصد این سیاره نسبت به عطارد آسان‌تر است چون هم به زمین نزدیک است و هم نسبت به عطارد از خورشید دورتر است.

زهره هم مانند عطارد زمانی قبل از طلوع آفتاب قابل رویت است، زمانی هم بعد از غروب آفتاب. پیدا کردن آن چندان کار سختی نیست، کافی است در زمانی غیر از اینکه زهره پشت خورشید باشد یا در زمان مقارنه داخلی، در محل طلوع خورشید یا غروب خورشید نگاه کنید و یک ستاره‌ای را می‌بینید که از بقیه ستارگان آسمان پرنورتر است و رنگ آن سفید است.

سیاره زهره
سیاره زهره ـ تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ عکاس: علی نبگان

۳- ماه

ماه کامل

رصد ماه یکی از آسان‌ترین رصدها است. ماه هر روز شکلی از خود به ما نشان می‌دهد. اگر چشم تیزبینی داشته باشیم حتی با چشم غیرمسلح دریاهای (این دریاها آب ندارند بلکه مواد مذابی هستند که ۴ میلیارد سال پیش سرد شده‌اند) آن را می‌توانیم ببینیم.

تصویر ماه کامل با تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ عکاس: علی نبگان

۴- مریخ

زمین و مریخ هر بیست و شش ماه یکبار به ملاقات یکدیگر می‌آیند، حالتی که به آن مقابله گفته می‌شود. این زمان بهترین فرصت برای تماشا و رصد مریخ است. سیاره مریخ با چشم غیرمسلح به صورت یک ستاره‌ای با رنگ قرمز متمایل به نارنجی دیده می شود.

مریخ با تلسکوپ، اگر بتوانیم با تلسکوپ قرصش را تفکیک کنیم، سیاره‌ای با رنگ قرمز متمایل به نارنجی می بینیم. در هنگام مقابله مریخ از سیاره مشتری هم درخشان‌تر دیده می‌شود و بعد از غروب خوشید در غرب، این سیاره از سمت شرق طلوع می کند.

سیاره مریخ
مریخ ـ تلسکوپ بازتابی ۵ اینچ ـ عکاس: علی نبگان

۵- مشتری

نمی‌توان از نگاه کردن به شاه سیارات منظومه شمسی امتناع کرد. سیاره مشتری در آسمان با چشم غیرمسلح مانند ستاره‌ای با رنگ سفید دیده می شود. با دوربین دوچشمی‌های قوی یا با تلسکوپی کوچک می‌توانیم چهار قمر گالیله‌ای آن را ببینیم: قمرهای آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو.

با تلسکوپ‌های شش اینچی می‌توان طوفان‌های راه‌راه این سیاره را ببینیم. ولی با تلسکوپ‌های هشت اینچی می‌توانیم لکه سرخ مشتری (طوفانی که حدود سیصد سال است مشاهده می‌شود) را هم ببینیم.

سیاره مشتری
مشتری و قمرهای گالیله‌ای ـ تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ علی نبگان

۶- زحل

نگین منطومه شمسی، سیاره زحل که به خاطر حلقه‌های روشن خود معروف است. در آسمان به صورت ستاره‌ای سفید متمایل به زرد قابل دیدن است. با تلسکوپ‌های شش اینچی می‌توان حلقه‌های این سیاره را تفکیک کرد. با تلسکوپ هشت اینچی می‌توان شکاف کاسینی را دید. با تلسکوپ‌های هشت اینچ به بالا می‌توان اقمار این سیاره را دید.

سیاره زحل
زحل ـ تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ علی نبگان

۷- اورانوس

سیاره اورانوس
اورانوس ـ تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ علی نبگان

سیاره اورانوس در سال ۱۷۸۱ کشف شد. سیاره اورانوس با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست. اما با دوربین دوچشمی‌های قوی و تلسکوپ‌های کوچک آماتوری قابل دیدن است. با تلسکوپ‌های شش اینچی به صورت ستاره‌ای با رنگ آبی روشن قابل دیدن است. با تلسکوپ‌های هشت اینچی شاید بتوان قرصش را تفکیک کرد.

۸- نپتون

سیاره نپتون در سال ۱۸۴۶ کشف شد. نپتون هم مانند اورانوس با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست. قدر ظاهری آن ۷/۷ که با چشم دیده نمی شود. حتی با دوربین دوچشمی‌های قوی هم یافتن نپتون سخت است. اما با تلسکوپ‌های ۵ تا ۱۰ اینچی به صورت ستاره‌ای آبی رنگ دیده می‌شود. با تلسکوپ‌های بزرگتر از ۱۰ اینچی تفکیک قرص آن بسیار سخت است. با تلسکوپ‌های بزرگتر از ۸ اینچ می‌توان بزرگترین قمر آن یعنی تریتون را هم مشاهده کرد.

سیاره نپتون
نپتون ـ تلسکوپ ۵ اینچ بازتابی ـ علی نبگان

نویسنده: علی نبگان
یکشنبه ۲۴ بهمن ۱۴۰۰

محمد همایونی
کارشناس و مدرس نجوم هستم و اعتقاد دارم که «یک ستاره شناس این جهان را مکانی زیباتر برای زندگی می‌بیند!» و برای ترویج آن تلاش می‌کنم.

‫25 نظر

  • محمد گفت:

    سلام اقای هومایونی. من میخوام یه دوربین تک چشمی ۵۲×۱۶ بگیرم تا حالا با دوربین یا تلسکوپ رصد نکردم میخواستم بدونم برای من که اماتور هستم خوبه یا نیاز به مدل بالا تراست؟ ممنونم?

    • محمد همایونی گفت:

      سلام و عرض تبریک سال نو به آقامحمد عزیز.
      ابتدا عذرخواهی بابت تأخیر در پاسخگویی.
      باید بدانید که این دوربین به عنوان یک تلسکوپ رده کوچک می‌تواند عمل کند. چون قطر دهانه کوچک و بزرگنمایی کمی دارد، نباید انتظار قدرت بالا از آن داشته باشید.
      ولی از طرفی هم می‌توان با آن تعداد قابل توجهی از سوژه‌های نجومی را رصد کرد. مثل: دهانه‌ها و دریاهای ماه، قمرهای گالیله‌ای مشتری، دیدن اورانوس، دیدن ستاره‌های دوگانه، رصد خورشید با فیلتر مناسب، و مشاهده برخی اجرام غیرستاره‌ای پرنور.
      می‌تواند ابزار خوب و موقتی‌ای باشد برای شروع.
      موفق باشید.

    • zahraseyfi گفت:

      سلام،مطالب مفیدبود،ممنون??

  • عرفان فشی گفت:

    سلام اقای هومایونی من میخوام یک تلسکوپ دریسکوf60700 بخرم. میخواهم راجبش یکم توضیح بدید برام و لطفا بگید که چرا شکاف کاسینی رو نمیشه با ابن مدل دید و برای رصد ماه های زحل و مشتری قابل استفاده است ممنون میشم خدا نگهدار ؟

    • محمد همایونی گفت:

      سلام آقاعرفان عزیز.
      این یک تلسکوپ کوچک است به همین دلیل قدرت تفکیک کافی برای نشان دادن شکاف کاسینی ندارد.
      این تلسکوپ و تلسکوپ‌های در این رده، را بنده توصیه نمی‌کنم چون بیشتر هدر دادن پول هستند. اما وقتی گرانی شدید است و توان خرید تلسکوپ‌های مطمئن نیست، چاره‌ای نیست و باید به همین اسباب‌بازی‌ها قناعت کرد.
      هومایونی (اشتباه) = همایونی
      راجبش (اشتباه) = راجع بهش
      موفق باشید.

  • عرفان فشی گفت:

    سلام آقای همایونی عزیز یعنی بنظر شما این تلسکوپ خیلی بده چون من میخواهم بخرم اگر بده لطفا یک تلسکوپ خوب و ارزان بهم معرفی کنید ممنون وسپاس

    • محمد همایونی گفت:

      سلام دوباره.
      نمی‌گویم که خیلی بده. میگم که خیلی خوب نیست. ولی اگر از نظر مالی نمی‌توانید تلسکوپ بهتری بخرید دیگر چاره‌ای نیست به همان اکتفا کنید.
      الان کوچکترین تلسکوپی که خوب باشد و بشود به آن تلسکوپ گفت، حدود 7 میلیون قیمت دارد.

  • حسین گفت:

    سلام آقای همایونی عزیز نظر شما راجب تلسکوپ TWB50600 چیست میشه باهاش چه سوژه هایی رو رصد کرد. ممنون ومتشکر

    • محمد همایونی گفت:

      سلام و درود برشما.
      تلسکوپ کوچکی است. برند معروفی نیست و احتمال زیاد کیفیت اپتیکی و ساختمانی ضعیف داشته باشد. ولی با آن می‌توان موارد زیر را رصد کرد:
      دهانه‌های زیادی از ماه، قمرهای بزرگ مشتری، حلقه زحل، لکه‌های خورشید (با فیلتر مناسب)، تعدادی از اجرام پرنور فهرست مسیه، تعدادی از ستاره‌های دوتایی.
      انتظار خروجی خیلی عالی نداشته باشید.
      با توجه به قیمت پایین آن نسبت به تلسکوپ‌های معروفی مثل سلسترون و اسکای‌واچر، می‌تواند گزینه خوبی برای شروع باشد. ولی ماندگار نیست.
      راجب (اشتباه) = راجع به

  • حسین گفت:

    اصافه کنم که تا الان با تلسکوپ کار نکردم و فقط با دوربین کوچک دیدم

  • مبینا گفت:

    سلام جناب همایونی عزیز با تلسکوپ دریسکو مدل70076TX چه سیاره ها رو میشه دید امکان دیدن کهکشان آندرومدا هست؟ امکان دیدن تیتان قمر زحل چی؟ لطفا جواب بدید تشکر?

    • محمد همایونی گفت:

      سلام و درود بر مبيناخانم عزيز.
      بنده آن را نیازموده‌ام. اما با توجه به اندازه‌اش می‌توان با آن رصدهای ابتدایی و آغازین سیاره‌ها را با آن انجام داد. چهار قمر بزرگ مشتری، قمر تیتان زحل و برخی اجرام غیرستاره‌ای پرنور مثل همین کهکشان آندرومدا را می‌توان با آن دید.
      ولی تلسکوپ با کیفیت بالا و ماندگاری نیست.

  • محمد مهدی گفت:

    سلام با تلسکوپ زیتاری مدل 36050 میشه گودال های ماه رو دید؟ کالا میشه باهاش چه چیز هایی رو دید 120 برابرهم بزگنمایی داره

    • محمد همایونی گفت:

      سلام برشما
      تلسکوپ کوچک و ضعیفی است. ولی می‌تواند دهانه‌های بزرگ ماه را نشان دهد. قمرهای بزرگ مشتری را هم نشان می‌دهد. بزرگنمایی 120 آن کارآیی ندارد. بزرگنمایی 40 برابرش خوب است.

  • محمد م گفت:

    سلام مجدد ببخشید دوباره پیام میدم خواستم راجب مدل بالاتر تلسکوپ زیتاری مدل ۷۰۰۷۶ بپرسم ایا تلسکوپ خوبی هست؟ شکاف کاسینی را نشون میده؟ برای دیدن سیاره ها خوبه ؟اصلا مارک زیتاری بهتره یا دریسکو ؟ممنون.

    • محمد همایونی گفت:

      سلام بر محمد عزیز.
      این تلسکوپ از قبلی بزرگتر است. و قدرتش بیشتر است. اما آنقدر نیست که بتواند شکاف کاسینی را آشکار کند.
      همه کارهایی که از قبلی برمی‌آید را بهتر انجام می‌دهد.
      این مارک‌ها، خیلی معتبر نیستند و من هم توصیه نمی‌کنم. البته در این شرایط سخت اقتصادی، وقتی چاره‌ای نباشد همین‌ها هم گزینه‌های خوب هستند.

      در ضمن لطفا همیشه با یک نام و یک ایمیل نظرات خود را ثبت کنید. و البته یک ایمیل معتبر.

  • محمد گفت:

    سلام یه سوال داشتم خیلی کنجکاو شدم بدونم ایا میشه با گران ترین تلسکوپ بازار که 16 اینچی است اریس رو بصورت نقطه دید؟ ممنون میشم پاسخ بدید

    • محمد همایونی گفت:

      سلام برشما
      خیر، نمی‌شود. حتا یک تلسکوپ 18 اینچ هم نمی‌تواند آن را ببیند چون که قدر ظاهری اریس حدود 18 است و یک تلسکوپ 18 اینچ در بهترین شرایط رصدی می‌تواند تا قدر 16 را ببیند.
      حدّ قدر نظری برای تلسکوپ 16 اینچ هم حدود 15 است.

  • محمد گفت:

    سلام دوباره سوال دارم ایا تلسکوپ های بیشتر از 18 اینچ تو بازار هست؟ که بشه باهاش اریس رو دید؟ ببخشید زیاد سوال میپرسم

    • محمد همایونی گفت:

      سلام آقامحمد عزیز
      در بازار ایران نیست. برای دیدن آن باید به رصدخانه با تلسکوپ مناسب مراجعه کرد.

  • غانمی گفت:

    بسیار زیبا و مفید
    ممنونم از ستاره شناس عزیز آقای علی نبگان
    و همچنین سایت خوب استاد همایونی

  • دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    preloader
    لطفا صبرکنید...