فهرست نخستین عکس‌های تلسکوپ جیمزوب
انتظارها به سر می‌آید
تیرماه 1401 از میانه گذشته است. شش ماه از پرتاب موفقیت‌آمیز تلسکوپ جیمزوب می‌گذرد. شش ماهی که برای مهندسین و مجریان این تلسکوپ بی‌نظیر، پر از اضطراب و شادی بود. دوره‌ای پرمخاطره برای رسیدن جیمزوب به مقصدش و نصب و راه‌اندازی آن به همراه ابزارهای مختلفش. و خدا را شکر که تاکنون همه مراحل بسیار پیچیده این راه‌اندازی موفق بوده است.
البته که هزاران و میلیون‌ها انسان روی کره زمین هم مشتاقانه و شاید مضطربانه در این مدت پیگیر اخبار مربوط به جیمزوب بوده‌اند. یکی‌شان خودم.
ناسا در این مدتی که گذشت، چندین نوبت با انتشار برخی عکس‌های آزمایشی که توسط جیمزوب گرفته شده بود، همه را غافل‌گیر کرد. واقعا ظرافت و دقتی که در همان چند عکس دیده می‌شود، تحسین‌برانگیز است. همه منتظر دیدن اولین عکس‌های اصلی و دقیق این تلسکوپ بسیار گران‌قیمت و غوغاافکن هستیم.
اکنون یکشنبه 19 تیر 1401 است و بیش از یک هفته است که رسانه‌های مجازی جیمزوب اعلام کرده‌اند که آهای مردم، همگی آماده باشید که نخستین تصویرهای اصلی و تمام‌رنگی جیمزوب آماده شده و قرار است روز سه‌شنبه 21 تیرماه در یک برنامه زنده عمومی منتشر شوند.
آن‌ها آن‌چنان با آب و تابی از شگفتی و دقت این تصاویر صحبت کرده‌اند که به عبارت خودمانی‌مان، آب از دهان‌مان راه افتاده است! به قول یکی از دوستان منجم: ما هنوز در شگفتی عکس‌های هابل فرومانده‌ایم، چه رسد به دیدن دستاوردهای جیمزوب!
خبر جدید:
قرار شده یکی از عکس‌ها زودتر از بقیه و در کاخ سفید آمریکا با حضور رئیس‌جمهور، منتشر شود. این اتفاق در نیمه‌شب (حدود 1:30 بامداد) سه‌شنبه 21 تیرماه اتفاق خواهد افتاد!
با یک ساعت تأخیر منتشر شد:
این‌جا را کلیک کنید
فهرست اولیه جیمزوب
بالاخره رسانه‌های مجازی جیمزوب روز جمعه 17 تیر 1401 فهرستی از این نخستین عکس‌هایش را منتشر کردند. فهرستی از پنج سوژه شگفت‌انگیز که تقریبا هر کدام‌شان بخشی از اهداف اصلی تلسکوپ را پوشش می‌دهند. این اولین اهداف تلسکوپ توسط یک کمیته بین‌المللی از همه مشارکت‌کنندگان جیمزوب انتخاب شده است؛ و واقعا بسیار خوب انتخاب کرده‌اند:
1- سحابی شاه‌تخته (کارینا): این سحابی که یکی از بزرگترین و درخشنده‌ترین سحابی‌های قابل مشاهده در آسمان است، میزبان تعداد زیادی ستاره بسیار سنگین، و ناحیه‌های ستاره‌زای بسیار شگفت است. یکی از پرورشگاه‌های ستاره‌ای زیباست. فاصله‌اش از ما حدود 7600 سال نوری است و تاکنون توسط تلسکوپ‌های مختلف جزئیات بسیار هیجان‌انگیز و شگفتی از گوشه‌کنار آن به ثبت رسیده است.
تصویر بالا را در اندازه و کیفیت اصلی از این‌جا دانلود کنید.
2- سحابی حلقه جنوبی: یک سحابی سیاره‌نمای بسیار زیبا که همتای سحابی معروف حلقه در آسمان نیمکره جنوبی است. نمایی زیبا از مراحل پایانی عمر یک ستاره پس از آن‌که مرحله غول قرمزی‌اش را به پایان برده است. این سحابی شکلی همانند 8 انگلیسی دارد و با قطری در حدود نیم سال نوری در فاصله 2000 سال نوری از ما قرار دارد.
3- پنج‌گانه استفان: اولین گروه کهکشانی فشرده‌ای که در 1877م کشف شد. البته آن زمان نمی‌دانستند که آن‌ها کهکشان هستند و تصور سحابی ازشان داشتند. یکی از این پنج‌تا در نزدیکی ماست (حدود 30 میلیون سال نوری) اما چهارتای دیگر حدود نه برابر دورتر بوده و در فاصلهء حدودی 290 میلیون سال نوری از ما، در رقصی کیهانی به گرد هم هستند!
تصویر بالا را در اندازه و کیفیت اصلی از این‌جا دانلود کنید.
در سال 2009م هابل از این پنج‌گانه عکسی استثنایی گرفته است که برای من بسیار شگفت و زیباست. در کلاس‌های آنلاین مبانی نجوم همیشه از آن به عنوان دریچه‌ای کوچک از آسمان که ما را از ستاره‌های همسایه‌مان تا اعماق کیهان هدایت می‌کند؛ نام می‌برم و جزئیات بسیار عظیمی که در آن نهفته است را برای دانشجویان تشریح می‌کنم. واقعا اعجاب‌انگیز است. حال در تعجب و حیرتم که قرار است جیمزوب چه شگفتی‌هایی را از آن برای ما آشکار کند!
4- خوشه کهکشانی SMACS 0723 : یک خوشه کهکشانی نه چندان دور (البته در مقیاس کیهانی) که در جلوی تعداد زیادی کهکشان دوردست قرار گرفته و با اثر لنز گرانشی بر روی نور آن‌ها باعث می‌شود جزئیات زیادی از آن کهکشان‌های دوردست برای ما آشکار شوند.
بی‌شک دیدن عکس جیمزوب از این منطقه، همهء ما را شگفت‌زده خواهد کرد. البته اگر بدانیم که در آن چه چیزهایی وجود دارد.
تصویر بالا را در اندازه و کیفیت اصلی از این‌جا دانلود کنید.
5- طیف سیاره فراخورشیدی WASP-96 b : این سیاره یکی از فراخورشیدی‌های گازی عظیم است که سنگینی‌اش تقریبا نصف مشتری است. این سیاره به همراه ستاره مادرش در فاصله 1150 سال نوری از ما قرار دارد و هر 3.4 روز یکبار به دور ستاره‌اش می‌گردد. به احتمال بسیار زیاد، جزئیاتی باورنکردنی از طیف جوّ این سیاره برای‌مان آشکار می‌شود.
اطلاعات سیاره را از این‌جا ببینید.
در آستانه تحول تاریخی جیمزوب
مجموعهء این پنج جسم کیهانی، که به عنوان اولین هدف‌های پژوهش‌های علمی جیمزوب انتخاب شده‌اند، مرور کاملی را بر اهداف اصلی این رصدخانه فضایی با خود دارند: از وضعیت تحول کهکشان‌ها و اولین کهکشان‌هایی که شکل گرفتند، تا بررسی دقیق‌تر تولد و مرگ ستارگان، به همراه رازگشایی بیشتر از سیاره‌های فراخورشیدی. این‌ها همه از موضوعات بسیار مهمی هستند که قرار است اخترشناسان از سراسر جهان امکانات منحصر به فرد تلسکوپ جیمزوب را برایشان به کارگیرند.
منتظریم تا عصر سه‌شنبه 21 تیرماه (به وقت ایران) شود تا از شگفتی‌های هیجان‌انگیز این پنج عکس، ذوق‌زده شویم. البته می‌دانیم که این ذوق‌زدگی، بخشی از جریان اکتشافات علمی است. و اگر اکنون زمانی که هنوز نخستین عکس‌های منتشر نشده‌ء آن، پژوهشگران مربوطه‌اش را شگفت زده کرده است؛ حتما باید منتظر یک دگرگونی و تحول بزرگ در سال‌های آینده باشیم.
منبع: تلسکوپ جیمزوب
محمد همایونی
یکشنبه 19 تیر 1401 ـ عید قربان
6 نظر
خیلی ممنون استاد، بابت این مطلب.
خیلی وقت بود که منتظر مشخص شدنش بودیم.
و چقدر خوب و هیجان انگیز که قراره در اولین قدم هایش از همچین اجرام زیبایی تصویربرداری کنه.
تشکر آقاکیارش.
بله دقیقا، لحظه‌شماری می‌کنیم برای سه‌شنبه.
چقدر منتظر این عکس ها بودم
خیلی ممنون از شما و سایت خوبتون
درود بر دکترشهاب عزیز.
یک و نیم روز دیگر مانده است.
زنده باشید، لطف دارید.
بسیار عالی و هیجان انگیز است این سفر ماجراجویانه و پر مخاطره ی جیمز وب و عکس هایش که قرار است دنیای نجوم را متحول کند. بسیار بابت مطلب ممنون استاد . مشتاقانه منتظر اولین تصاویرش در بامداد فردا هستم .
درود بر آیلین عزیزم.
دقیقا همین‌طور هست که گفتید.
و البته تا من پیام شما رو ببینم، اولین عکس منتشر شد و بسیار هوش از سرمان برد.
ممنون از توجه شما.