رصد 10 ستاره پرنور آسمان

این مطلب نوشتهء علی نبگان از نوجوانان منجم آماتور اهواز است. عکسها توسط خود ایشان به وسیله دوربین دوچشمی یا تلسکوپش گرفته شده است. از تلاش و همت ایشان سپاسگزارم.
زمانی که برای رصد نمیتوانیم از خانه و شهرمان بیرون برویم، به سراغ پرنورترین ستارههای آسمان میرویم. در این مطلب برای شما 10 تا از روشنترین ستارگان آسمان را معرفی کنم که شما میتوانید حتی از پشت بام خانهتان آنها را رصد کنید.
مقدمه
قطعا پرنورترین ستارهای که ما میشناسیم خورشید است با قدر تقریبی 26- (قدر ظاهری یک مقیاسی است که با آن روشنایی اجرام آسمانی را اندازه میگیرند، مقیاس قدر اعداد منفی نیز دارد و هرچه قدر ستاره کمتر باشد روشنایی ستاره بیشتر میشود.). این نشان میدهد که خورشید خیلی پرنور است و زمانی که طلوع میکند ما نمیتوانیم اجرام دیگر را مشاهده کنیم. برای مقایسه قدر ماه کامل حدود 12- است.
بعد از ماه به سیاره زهره میرسیم که قدر آن 4- است (البته متغیر است). بعد میرسیم به سیارههای مریخ و مشتری که در حالت مقابله به حدود قدر 2- میرسند.
جدول زیر مشخصات این 10 ستاره را نشان میدهد:

1- شباهنگ (شِعرای یَمانی)
بعد از سیارات به پرنورترین ستاره آسمان یعنی ستاره شباهنگ یا شِعرای یَمانی میرسیم. قدر این ستاره 1/45- است. این ستاره در صورت فلکی سگ بزرگ (کلب اکبر) قرار دارد. بقیه ستارههای این صورت فلکی را میتوان به کمک نفشههای آسمان پیدا کرد. یکی از راههای پیدا کردن این ستاره کمربند معروف شکارچی است، اگر آن 3 تا ستاره را به سمت جنوب شرقی امتداد دهید به این ستاره میرسید. شباهنگ از ستارههای زمستانی است.

2- سهیل
ستاره سهیل شدی؟
دومین ستاره پرنور آسمان، حتما اسمش را زیاد شنیدهاید: ستاره سهیل است.
این ستاره مانند شباهنگ یک ستاره زمستانی است و در عرضهای جنوبی آسمان قابل دیدن است. قدر این ستاره 0/7- است. تفاوت این ستاره با شباهنگ این است که میل این ستاره در مدار پایینتری قرار دارد و برای عرضهای شمالی قابل دیدن نیست. در تهران این ستاره تنها 2 درجه بالای افق میآید. در اهواز این ستاره 6 درجه بالای افق میآید. در جنوبیترین نقطه ایران یعنی چابهار این ستاره 12 درجه بالای افق میآید. یعنی هر چه به سمت جنوب برویم رصد این ستاره آسانتر میشود.

3- رجل قنطورس
و اما سومین ستاره پرنور آسمان شب، ستاره رجل القنطورس که این ستاره هم مانند سهیل در عرضهای جنوبی کره سماوی قرار دارد. و در خیلی از مکانهای ایران نمیشود این ستاره را مشاهده کرد، نه تنها در تهران بلکه در اهواز هم این ستاره بالای افق نمیآید. در چابهار این ستاره 3/39 درجه بالای افق میآید که شرایط رصدی این ستاره خیلی سخت میباشد.
قدر این ستاره 0/10+ است و در فاصله نزدیکی (در مقیاس نجومی) از ما قرار دارد.

4- سماک رامح
چهارمین ستاره پرنور آسمان متعلق به نیمکره شمالی آسمان میباشد. نام این ستاره سِماک رامح است. قدر این ستاره 0/15+ است و در صورت فلکی گاوران قرار دارد. پیداکردن این ستاره هم کار سختی نیست، از انتهای صورت فلکی دباکبر یا دم آن خرس میتوان این ستاره را پیدا کرد. این ستاره یک غول سرخ است و در پایان عمر خود قرار دارد و اگر شما دقت کنید، یک تهرنگ قرمز در این ستاره مشاهده میکنید که نشان دهنده دمای نسبتا پایین آن است.

5- نسر واقع
پنجمین ستاره پرنور آسمان ستاره نسر واقع میباشد که در صورت فلکی شلیاق قرار دارد و یکی از راسهای مثلث معروف تابستانی را میسازد. قدر این ستاره صفر است و میتواند یک معیار خوب برای سنجش قدرها باشد. در تابستان بهتر از هر وقت دیگر میتوان این ستاره را رصد کرد و شما میتوانید در ساعات زودتری از شب این ستاره را رصد کنید.

6- عیوق
ششمین ستاره آسمان ستاره عیوق است که در ادبیات ما هم اشارهای به آن شده است. این ستاره در صورت فلکی ارابهران قرار دارد و میشود گفت که این ستاره یک ستاره زمستانی است. این ستاره یکی از راسهای شش ضلعی زمستانی می باشد. این ستاره هم یک غول سرخ است و مرحله رشته اصلی را تمام کرده است و یک تهرنگ قرمز دارد که نشان میدهد این ستاره دمای کمی دارد.

7- رجلالجبار
هفتمین ستاره پرنور آسمان هم یکی از راسهای شش ضلعی زمستانی است. ستاره رجلالجبار که در جنوب غربی صورت فلکی شکارچی قرار دارد و پرنورترین ستاره این صورت فلکی میباشد. قدر این ستاره 0/15+ است. این ستاره در مرحله رشته اصلی قراردارد. این ستاره یک ابرغول آبی است و در فاصله 862 سال نوری از ما قرار دارد. قطر این ستاره 80 برابر خورشید است.

تصویر ستاره در عکس بالا به خاطر لرزش دوربین عکاسی هنگام عکسبرداری، کشیده شده است.
8- شعرای شامی
هشتمین ستاره پرنور آسمان ستاره شعرای شامی است با قدر ظاهری 0/40+ که یکی از راسهای شش ضلعی زمستانی را میسازد. شعرای شامی تقریبا در سمت شمال شرق ستاره شباهنگ قرار دارد و حتی در آسمان شهرهای بزرگ قابل دیدن است.

9- آخرالنهر
نهمین ستاره پرنور آسمان ستاره آخرالنهر میباشد. در قسمتهای جنوبی صورت فلکی جوی (نهر) است. (یک صورت فلکی سخت که از کنار ستاره رجلالجبار شروع میشود و با وصل کردن چند ستاره کم نور به یکدیگر به قسمتهای جنوبی آسمان میرسیم) این ستاره هم در قسمتهای جنوبی آسمان قرار دارد و در تهران بالای افق نمیآید. در اهواز این ستاره 5/1 درجه بالای افق میآید. قدر این ستاره 0/45+ است.

10- اِبطالجوزا
دهمین ستاره پرنور آسمان و آخرین ستاره فهرست ما ستاره ابطالجوزا است. طبق روایتی این ستاره متعلق به محدوده صورت فلکی جوزا بود. اما الان در صورت فلکی شکارچی قرار دارد. این ستاره یک ابرغول سرخ است که البته از زمین با قدر 0/45+ دیده میشود ولی آنقدر بزرگ است که شعاع این ستاره 1000 برابر خورشید است. اگر این ستاره به جای خورشید بود تا مدار مشتری را پر میکرد.

تصویر ستاره در عکس بالا به خاطر لرزش دوربین عکاسی هنگام عکسبرداری، کشیده شده است.
امیدوارم که این راهنما برای شما مفید باشد. سعی کنید این ستارهها را با تمرین پیدا کنید. این ستارهها به شما کمک میکنند تا راه خودتان را سادهتر در آسمان پیدا کنید.
زنده باشید.
نویسنده: علی نبگان
13 نظر
ممنون از سایت خوبتون
درود بر آقا فرزاد عزیز.
خدا را شکر.
لطف دارید شما.
با سلام
با تشکر از مطالب مفید و ارزشمند سایت محترمتان بعد از سالیان توانستم در حد بضاعت یک تلسکوپ بازتابی آماتوری 1000114 بخرم
ای کاش جناب آقای نبگان محل تقریبی را بساعت نسبت به شمال جغرافیایی اهواز قید بکنند کمک بزرگی می شود که سریعتر محل ستاره یا سیاره را پیدا کرد
درود برشما آقا یا خانم مزرعهفرد.
تشکر از لطف شما.
امیدوارم که از این تلسکوپ حداکثر استفاده را ببرید.
تقریبا نمیشود کاری را که خواستید، بیان کرد. چون ستارگان در ماههای مختلف سال، تغییر مکان دارند.
شما اگر تلاش کنید که صورتهای فلکی را یادبگیرید، مشکل حل میشود.
در مطلبی با عنوان راهنمای یافتن صورتهای فلکی ، پیدا کردن آنها را آموزش دادهایم.
موفق باشید.
باسلام
با تشکر از راهنمایی جناب همایونی در مورد مقاله راهنمای یافتن صورتهای فلکی
دیشب برای اولین بار با تلسکوپ واقعی به و ستارگان نگاه کردم شور و شعف وصف نشدنی را درک کردم با توجه به ضعیف بودن تلسکوپ10001140مدیک استدعا دارم مورد خاصی را راهنمایی بفرمايید که در حد تلسکوپ باشد محل رصدم هم شهر اهواز است با تشکر از لطفتان
سلام و درود اقای مزرعهفرد.
باعث خوشحالی است.
نمیتوان در این مجال بسیار کوتاه در مورد خرید تلسکوپ راهنمایی کرد، نیاز به مشاوره دارد. ولی در حد یک پاسخ کوتاه:
اگر بتوانید از برندهای معتبری همچون سلسترون یا اسکایواچر یا نایتاسکای، تهیه کنید بهتر است.
یک شکستی با دهانه 100 میلیمتر یا یک بازتابی 4.5 اینچ یا 6 اینچ، تلسکوپهای نسبتا خوبی برای شروع رصدهای آماتوری هستند.
البته از همین ابزار ناامید نشوید و با همان رصد کنید.
موفق باشید.
با سلام
خدمت جناب آقای همایونی
همان طور که بخدمتتان عرض نمودم تلسکوپ بازتابی 4.5اینچی می باشد و با توجه به دانش وسیع جنابعالی در علم نجوم خواهشم این است که یک هدف آسان جهت شروع رصد را معرفی فرمایید
با تقدیم احترام
درود برشما.
بله متوجه هستم. اما از برند معتبری نیست.
ولی با همین تلسکوپ هم میشود رصدهای زیر را انجام داد: دهانههای ماه (هر شب)، پیگیری قمرهای گالیلهای مشتری (هرشب)، مشاهده زحل و مریخ و زهره؛ رصد برخی خوشههای ستارهای، رصد تعداد بسیار زیادی ستارههای دوگانه، رصد لکههای خورشیدی (هر روز ـ البته به شرط رعایت ایمنی لازم) . همین موارد را شما اگر بخواهید کامل انجام دهید حداقل یک سال از شما زمان میگیرد.
موفق باشید.
با سلام
درود بر شما جناب آقای همایونی لطف بزرگی فرمودید
ای کاش از اسامی فارسی استفاده کنید و حتما نام انگلیسی انها را هم ذکر کنید این کار باعث غنی تر شدن مطالبتان میشود
درود بر شما امیرحسین عزیز.
بله همینطوره که میفرمایید. تلاش میکنیم که مطالب غنیتر باشند.
با سلام
ممنون از زحمات استاد عزیز آقای همایونی
و همچنین تشکر میکنم از استاد و ستاره شناس عزیز آقای علی نبگان?
سلام برشما.
و ممنون از علی آقای عزیزمان