مریخ در پشت ماه ـ آذر 1401

به افق ایران در سحرگاه پنجشنبه 17 آذر 1401 همزمان با ماه کامل، شاهد هم‌نشینی زیبای ماه با سیاره‌ی مریخ بودیم. ماه در نزدیکی حالت بدر خود بود و بنابراین تقریبن همزمان با طلوع خورشید در سمت مقابلش، غروب می‌کرد. حضور یک ستاره‌ی پرنور در کنار  قرص ماهی که در نور سپیده‌ی صبحگاهی در نزدیک افق قرار دارند، بسیار زیبا و دل‌فریب بود.

احتمالن تعداد زیادی از منجمین آماتور و علاقه‌مندان نجوم در ایران توانسته‌اند این صحنه‌ی زیبا را در هوای سرد زمستانی ببینند و از دیدنش لذت برند. اما …

اما؛ این پایان ماجرا نبود. در واقع اصل ماجرا و اتفاقی بسیار زیباتر در ساعت‌هایی بعد در حال رقم خوردن بود: اختفای مریخ در پشت قرص ماه! اما نه برای ماهایی که در ایران و کشورهای اطرافش زندگی می‌کنیم. چرا که ماه قبل از آن‌که به مریخ برسد، غروب کرده بود.

ولی برای ساکنین بخش‌هایی از اروپا و قسمت‌های زیادی از آمریکا این صحنه‌ی زیبا قابل مشاهده بود. رصدگران و منجمان آماتور آمریکا و کانادا توانستند عبور ماه کامل را از مقابل سیاره مریخ ببینند و تعداد زیادی عکس از این پدیده‌ی زیبا به یادگار ثبت شد.

نکته‌ای جالب در این اختفا وجود دارد: این‌که هر دوی این اجرام زیبا در حالت مقابله با خورشید بودند. ماه در حالت بدر و مریخ در میان حرکت بازگشتی‌اش قرار داشت. چنین همزمانی‌ای به نوبه‌ی خود منحصر به‌فرد است. مریخ به‌هنگام مقابله در نزدیکترین فاصله از زمین است و در بزرگترین حالت خود دیده می‌شود؛ بنابراین قرص مریخ در این اختفا در بزرگترین اندازه‌اش دیده می‌شود. در عکس‌های زیر به اندازه‌ی قرص مریخ در مقایسه با قرص ماه و به‌ویژه نسبت به دهانه‌های سطح ماه دقت کنید.

ما که از ایران نتوانستیم این رخ‌داد زیبا را ببینیم، به تماشای برخی عکس‌هایی که رصدگران و عکاسان نجومی از آن انداخته‌اند دل‌خوش می‌شویم:

عکس‌ها از صفحه‌ی اینستاگرام عکاس‌ها تهیه شده است و نام عکاس یا صفحه‌اش به جهت حفظ امتیاز در بالای هر عکس محفوظ است.

محمد همایونی
جمعه 18 آذر 1401