تیر و کیوان در یک قاب
همنشینی عطارد و زحل
در رویدادهای رصدی اسفند آمده بود که غروب سه‌شنبه 7 اسفند، سیاره‌های تیر و کیوان یک همنشینی نزدیک با هم دارند. یک مقارنه‌ی نزدیک به افق که دیدنش کمی سخت است. دیروز که در جاده بودیم، توانستم فقط عطارد (تیر) را ببینم و عکسی بیندازم. اما برای همنشینی امروز آن دو باید تلسکوپ استفاده کرد تا بشود عکس‌شان را ثبت کرد.
اما این موج سرمایی که این روزها همه جای کشور را در خود پیچیده، به همراه آن سرماخوردگی و ناخوشی این یک هفته داشت مرا همین‌جا پشت میز و کنار بخاری زمین‌گیر می‌کرد که سراغ تلسکوپ و سیاره‌ها نروم. اما وجود یک آسمان تمیز و شفاف باعث شد در آخرین لحظه‌ها یعنی زمانی که اگر کمی دیرتر می‌شد، به غروب سیاره‌ها می‌رسیدم؛ مصمم شوم که حرکت کنم.
تلسکوپ کوچک را برداشتم، شال و کلاه و دوتا کاپشن را پوشیده، خودم را به بالای تپه‌ی مشرف به شهر رساندم. این‌جا جای خوبی است برای دیدن و رصد افق غربی. غروب‌ها را از این‌جا خیلی خوب می‌شود دید. افق باز و بدون غبار و بعضی وقت‌ها هم شاید یک ترکیب خوب از نور چراغ‌های شهر بر قاب عکس بیندازد.
به محض رسیدن، عطارد نزدیک افق دیده می‌شد. تا پیاده شوم و تلسکوپ را آماده کنم، سهیل هم بر لبه‌ی کوه‌های سمت جنوب خودنمایی‌اش را شروع کرده است. چقدر آسمان تمیز و شفاف است که طلوع سهیل به این وضوح دیده می‌شود. ولی سرد است، سرد.
بدون تلسکوپ فقط سیاره تیر دیده می‌شود. چشمانم دیگر مثل قبل قوی نیست. تلسکوپ را که آماده کرده و نشانه‌روی کردم، هر دو را دیدم: تیر و کیوان. چقدر خوب است که هر دو در میدان دید تلسکوپ جای گرفتند. یکی این طرف و دیگری آن طرف.
هوا سرد است، منفی 6 درجه. خدا را شکر که مثل دیشب و روزهای قبل باد و سوز نمی‌آید. اولین عکس را می‌گیرم. بدکی نیست. اما بهتر هم باید بشود. با چند حالت عکس‌های دیگر گرفتم. و دیگر وقتی که سرما در حال نفوذ بیشتر بود، جمع کردم و خودم را به داخل ماشین انداختم.
دوست داشتم تا لحظه‌ی غروب‌شان بمانم، اما گرمای خانه کشش بیشتری داشت. در آخرین لحظه‌ای که می‌توانستم افق را ببینم، خیلی دقت کردم و بالاخره توانستم با چشم، زحل را در کنار عطارد تشخیص دهم. خدا را شکر.
تیر و کیوان در قاب چشمی تلسکوپ
بزرگنمایی 30 برابر
بارها پیش آمده است که در جمع نجومی‌ها به خودمان می‌گوییم، خداییش مردم در مورد ما چه فکری می‌کنند! این همه سرما و دردسر را به جان بخریم برای این‌که این دو نقطه نور را ببینیم. همین!
تازه عکس هم بگیریم و چقدر هم سر آن ذوق کنیم و پایین بالا بپریم! دیگر پذیرفته‌ایم که دیوانگی شاخ و دم نمی‌خواهد.
جالب این است بدانیم در این کادر نقطه پرنور سیاره تیر است با 178 میلیون کیلومتر فاصله از ما و نقطه کم‌نور سیاره زحل است با 1582 میلیون کیلومتر فاصله. یعنی کیوان بیش از 8.5 برابر دورتر از تیر است. و از همین جهت است که با وجود بزرگتر بودن کیوان، تیر پرنورتر دیده می‌شود.
محمد همایونی
سه‌شنبه 7 12 1403
