خسوف جزئی تیرماه ۱۳۹۸

در روزهای پایانی تیرماه ۱۳۹۸ آسمان ایران میزبانِ ماهِ گرفته‌ای خواهد بود که کمی بیش از نیمی از قرص آن وارد سایه زمین شده است. خسوف جزئی یا ماه گرفتگی جزئی حالتی است که قسمتی از ماه وارد سایه‌ی زمین می‌شود.

خسوف و انواع آن

ماه گرفتگی‌های جزئی هرچند که می‌توانند تنوع زیادی برحسبِ درصد گرفتگی ماه داشته باشند، ولی نسبت به دو دسته دیگر خسوف‌ها یعنی خسوف‌های کلی و نیم‌سایه‌ای، درصد کمی را به خود اختصاص می‌دهند. به طور مثال در قرن حاضر (میلادی) فقط یک چهارم از گرفت‌ها از نوع خسوف جزئی هستند.

نور خورشید پس از برخورد به زمین سایه‌ای در پشت آن ایجاد می‌کند که از دو قسمت نیم‌سایه و سایه تشکیل شده است. سایه کاملا تاریک است و توسط نیم‌سایه که تاریکی اندکی دارد احاطه شده است.

کره‌ی ماه ابتدا وارد نیم‌سایه می‌شود و سپس با توجه به مسیرش ممکن است کاملا وارد سایه شود یا از لبه‌ی سایه عبور کند. اگر ماه فقط وارد نیم‌سایه شود و به سایه نرسد، گرفتِ نیم‌سایه‌ای اتفاق می‌افتد. اگر بخشی از ماه وارد سایه زمین شود شاهد یک خسوف جزئی خواهیم بود و در نهایت اگر تمامِ قرص ماه وارد سایه زمین شود گرفتِ کامل را خواهیم دید.

ماه گرفتگی تیرماه ۱۳۹۸

خسوفی که در تیرماه ۱۳۹۸ اتفاق می‌افتد با ورود ماه به نیم‌سایه زمین در ساعت ۲۳:۱۵ روز سه شنبه ۲۵ تیر شروع می‌شود. ماه به آرامی نیم‌سایه زمین را طی می‌کند تا در ساعت ۰۰:۳۳ بامداد چهارشنبه اولین تماس با سایه زمین را پیدا کند و مرحله خسوف جزئی شروع می‌شود.

در ساعت ۰۲:۰۲ به بیشترین مقدار گرفت می‌رسد و از این لحظه به بعد شروع به خروج از سایه و باز شدن می‌کند تا در ساعت ۰۳:۳۱ کاملا از سایه خارج می‌شود. و در نهایت این ماه گرفتگی در ساعت ۰۴:۴۹ با خروج ماه از نیم‌سایه به پایان می‌رسد.

برای مشاهده خسوف جزئی بعدی در ایران باید تا ششم آبان ۱۴۰۲ منتظر بمانیم. البته ساکنین آن سوی کره زمین می‌توانند در ۲۸ آبان ۱۴۰۰ یک خسوف جزئیِ عمیق را مشاهده کنند.

توجه!

هنگامی که ماه وارد نیم‌سایه می‌شود، فقط اندکی از روشنایی آن کاسته می‌شود که ممکن است برای افرادی که تجربه رصد ندارند قابل تشخیص نباشد. البته هرچه ماه به سایه‌ی زمین نزدیک‌تر می‌شود، قسمتِ نزدیک به سایه تیرگی بیشتری پیدا می‌کند که قابل تشخیص است.

ماه در این گرفتگی در صورت فلکی قوس قرار دارد و از آن جهت که در پهنه‌ی ایران در ارتفاع به نسبت کمی از افق مشاهده می‌شود، می‌تواند در کنار مناظر زمینی قرار بگیرد و سوژه مناسبی برای عکاسان مناظر نجومی باشد.

نمونه‌هایی از عکس‌های این ماه گرفتگی:

[av_horizontal_gallery ids=’9850,9851,9852,9849,9848,9847,9853,9854,9855′ height=’40’ size=’large’ links=’active’ lightbox_text=” link_dest=” gap=’large’ active=’enlarge’ initial=” control_layout=’av-control-minimal’ id=” av_uid=’av-37s5th’ custom_class=”][/av_horizontal_gallery]

نویسنده: محمد همایونی