جابه‌جایی ماه در آسمان

ماه نزدیک‌ترین جسم کیهانی به زمین است، و به همین علت می‌توانیم جابه‌جایی آن را در فاصله‌های زمانی کوتاه مشاهده کنیم و متوجه شویم. البته در فاصله‌هایی از مرتبه‌ یکی دو ساعت، این جابه‌جایی خیلی کوچک است و ممکن است به چشم نیاید و نیاز به دقت فراوان داشته باشد.

اما وقتی به صورت روزانه ماه را زیر نظر بگیریم، کاملا مشخص است که هر روز نسبت به روز قبل، چندین درجه در زمینه ستارگان آسمان جابه‌جا شده است.

شما می‌توانید چند روزِ پی در پی ماه را نگاه کنید تا تغییر مکانش را نسبت به ستاره‌های آسمان ببینید. اگر بخواهید کمی دقیق‌تر باشید،‌ می‌توانید از نقشه‌های صورت‌های فلکی و آسمان شب استفاده کنید و هر شب مکان ماه را روی نقشه علاقمت بزنید تا پس از چند شب ترتیب جابه‌جایی آن را ببینید.

الان که در حال نوشتن این مطلب هستم شنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۸ است و اگر در اینستاگرام و مقاله‌های قبلی پیگیر بوده باشید، متوجه شده‌اید که در این روزها سرگرم رصد هلال ماه در کنار سیاره‌های ناهید و مشتری و زحل بودم. که نتیجه آن عکس‌های جالبی از افق جنوب غربی آسمان شد.

اکنون با استفاده از این عکس‌ها می‌توانیم مقایسه جالبی از موقعیت ماه در آسمان جنوبی غربی، طی این پنج روز داشته باشیم تا این موضوع جابه‌جایی ماه در بین ستارگان آسمان را بهتر متوجه شویم.

به همین منظور در عکسی که امشب ثبت کردم و ماه را در سمت چپ زحل نشان می‌داد، دست‌کاری کردم و موقعیت ماه را در شب‌های گذشته اضافه کردم تا بتوان موقعیت ماه در این  شب‌ها با هم مقایسه کرد: (روی عکس‌ها کلیک کنید)

در عکس‌های بالا می‌توان ستاره قلب العقرب را به سختی در روشنایی افق مشاهده کرد. این موقع از سال آخرین دیدارهای ما ساکنین نیم‌کره شمالی، با این ابرغول قرمز آسمان تابستان است.

اگر مایلید مسیر حرکت ماه را در زمینه ستارگان آسمان ثبت کنید، توصیه می‌کنم مجموعه نقشه صورت‌های فلکی را از مقاله «راهنمای یافتن صورت‌های فلکی» دانلود کرده، آن را چاپ کنید و این تمرین جالب و آموزنده را انجام دهید. این مورد، یکی از تمرین‌های عملی است که دانشجویان در دوره‌های آنلاین و آفلاین «مبانی نجوم» انجام می‌دهند.

محمد همایونی

۱۱ آبان ۱۳۹۸