سریع‌ترین ستاره‌ی در گردش

سریع‌ترین ستاره‌ای که تاکنون (21 مرداد 1399) دیده شده با 8 درصد سرعت نور در حال حرکت است. ستاره‌ای که با این سرعت باورنکردنی سیاه‌چاله‌ی عظیم مرکز کهکشان را دور می‌زند.

مجموعه‌ای از سریع‌ترین ستاره‌های کشف شده، علامت X‌ محل سیاه‌چاله مرکز راه‌‌شیری است.
دانشمندان سریع‌ترین ستاره‌ی تاکنون کشف شده را که با 8 درصد سرعت نور در حال حرکت است در مرکز کهکشان راه‌شیری مشاهده کردند.

در مرکز کهکشان ماه سیاه‌چاله‌ای اَبَرپرجرم به نام (*Sagittarius A* (Sgr A قرار دارد که جرم آن به اندازه‌ی 4 میلیون خورشید است. از آن‌جایی که این سیاه‌چاله بسیار پرجرم است صدها ستاره به طرف مدارش کشیده شده‌اند که به دلیل نیروی گرانشی شدید ناشی از این نزدیکی، فوق العاده سریع در حال حرکتند.

دانشمندان در مطالعه‌ای جدید سریع‌ترین ِ این ستاره‌ها را را با نام S4714 کشف کرده‌اند. این ستاره‌ای است که سریع‌تر از هر ستاره‌ی شناخته شده دیگری با بیش از 8 درصد سرعت نور یا 15000مایل در ثانیه (24000 کیلومتر در ثانیه) به دور *Sgr A می‌چرخد.

زمانی تصور می‌شد ستاره دیگری نزدیک به *Sgr A به نام S2 که به دور آن در گردش است، سریع‌ترین ستاره باشد. اما سال گذشته حریف سریع دیگری،‌ ستاره‌ای به نام S62‌ نزدیک‌ترین ستاره‌ای شد که به دور *Sgr A در گردش است. اکنون همین تیم اخترشناسان پنج ستاره‌ی S دیگر یا ستاره‌هایی که در مدار بیضوی در اطراف *Sgr A که نزدیک‌تر نیز هستند را کشف کردند: S4711, S4712, S4713, S4714 and S4715 .

این تیم در هفت سال گذشته با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ ِ ESO (VLT: Very Large Telescope) در شیلی در حال مطالعه‌ی مرکز کهکشان ما و ستاره‌های فوق سریع که به دور سیاه‌چاله‌ی اَبَرپرجرم آن می‌چرخند، بوده‌اند.

آنها همچنین از داده‌های فروسرخ نزدیک ابزاری با نام  SIFONI (Spectrograph for INtegral Field Observations in the Near Infrared) برای بررسی این ستاره‌ها استفاده کرده‌اند.

فلوریان پایسکر به ScienceAlert گفت «من به طور مداوم روی مرکز کهکشان کار می کنم و کاملن مطمئن هستم که این آخرین انتشار ما از آن نخواهد بود. این‌جا محیطی است بسیار پویا برای دانشمندان، همچون یک آبنبات فروشی برای کودکان.»

این کشف نه‌تنها S4714 و سرعت باورنکردنی آن را مورد تأکید قرار می‌دهد. بلکه برای دانشمندان پنجره‌ای برای مطالعه‌ی یک نوع ستاره‌ی نظریه‌پردازی شده با نام “Squeezars”  «اسکوئیزار»ها باز می‌کند. اسکوئیزارها آن‌قدر نزدیک به سیاهچاله‌ها در مدارشان قرار گرفته‌اند که توسط نیروهای کِشندی (جذر و مدی) سیاهچاله «فشرده» شده‌اند. به گفته‌ی دانشمندان، این مطالعه همچنین حاکی از این است که تعداد بیشتری از این نوع ستارگان فوق‌سریع در اطراف سیاهچاله‌های اَبَرپرجرم در گردش هستند.

قابل توجه: این پژوهش توسط تیمی پنج نفره از اخترشناسان به سرپرستی فلوریان پایسکر (FlorianPeißker) انجام شده و نتایج آن در 11 آگوست 2020 در نشریه‌ی Astrophysical Journal منتشر شده است. یکی از منجمین این تیم خانم مرضیه پارسا است.

منبع: space.com

مترجم: روژین یوسف‌پور (از دانشجویان مدرسه آنلاین ستاره‌شناس)