آشنایی با پروژه Galaxy Zoo

شاهد چیزهایی باشید که کمتر کسی تاکنون دیده است!

پروژه Galaxy Zoo یکی از برنامه‌های علوم شهروندی است که بیش از یک دهه از آغاز به کار آن می‌گذرد. دانشمندان در این پروژه برای طبقه‌بندی اطلاعات عظیم کهکشان‌ها از کمک مردم داوطلب استفاده می‌کنند.

↓توضیحات ویدئویی در انتهای همین مطلب↓

آغاز پروژه

هنگامی که در سال ۲۰۰۷ تصاویر زیادی در حدود یک میلیون کهکشان دور و نزدیک توسط تلسکوپ SDSS ثبت شدند، در وهله اول کار طبقه‌بندی ظاهری آن‌ها یک چالش بزرگ به نظر می‌رسید. تخمین ابتدایی این بود که اگر آن ۹۰۰٫۰۰۰ کهکشان را یک دانشجو بخواهد به صورت تمام وقت و بدون هیچ استراحتی در شبانه‌روز، مشاهده و دسته‌بندی کند بین ۳ تا ۵ سال زمان می‌برد.

اخترشناسان برای این که هم به سرعت و هم بادقت بیشتری این کار انجام شود، از کمک مردم عادی در سراسر جهان استفاده کردند. به همین منظور پروژه Galaxy Zoo آغاز شد و سایت آن در دسترس عموم قرار گرفت. هدف این پروژه این است که کهکشان‌های موجود در عکس‌ها، توسط یک انسان مشاهده شده و شکل و ریخت ظاهری آن ها مشخص شود.

با انتشار تصاویر در سایت galaxyzoo.org و اعلام عمومی برای جذب مشارکت داوطلبان، تعداد ۱۰۰٫۰۰۰ نفر در مدت حدود ۱۷۵ روز بیش از ۴۰ میلیون مقایسه انجام دادند. یعنی به طور میانگین هر کهکشان ۳۸ بار توسط مردم مشاهده و مقایسه شده بود؛ و این خیلی عالی بود، چرا که میزان خطاها را کاهش می‌داد و موجب افزایش دقت در دسته‌بندی‌ها می‌شد.

مرحله اول پروژه Galaxy Zoo در سال ۲۰۰۹م با موفقیت به اتمام رسید؛ ولی پس از آن به طور مستمر لیست‌های بلندبالایی از تصاویر کهشکان‌ها، حتی از تلسکوپ فضایی هابل هم به برنامه کاری این پروژه ملحق شدند. به نحوی که تا سال ۲۰۱۷م تعداد پروژه‌های آن به ۱۵ رسید.

تولد Zooniverse

این پروژه پس از موفقیتی که در سال ۲۰۰۷م به دست آورد، پژوهشگران را بر آن داشت تا آن را توسعه داده و در بقیه شاخه‌های علوم هم از کمک عموم مردم بهره‌مند شوند. نتیجه آن راه اندازی سایت zooniverse.org  شد که در آن می توان حدود ۲۰۰ پروژه علوم شهروندی را مشاهده کرد، برخی به اتمام رسیده، برخی متوقف شده و تعداد زیادی هم فعال هستند. در این سایت پروژه‌های مختلفی در زمینه‌هایی همچون هنر، بیولوژی، آب و هوا، حیوانات و پرندگان، تاریخ و …. وجود دارند که برحسب علاقه می‌توانید در آن‌ها با دانشمندان مشارکت علمی داشته باشید.

هم اکنون پروژه Galaxy Zoo هم یکی از زیرمجموعه‌های بخش space آن می باشد و ممکن است بیش از یک پروژه را از مجموعه Galaxy Zoo بتوانید به صورت فعال در آن بیابید. به عنوان نمونه در پروژه Galaxy Zoo: Clump Scout به دنبال نواحی تولد ستاره در کهکشان‌ها باید بگردیم؛ که البته نسبت به دسته‌بندی کهکشان‌ها مشکل است. به هر پروژه Galaxy Zoo که مراجعه کنید راهنمای مورد نیاز آن را هم مشاهده خواهید کرد.

 جزء اولین‌ها باشید

یکی از ویژگی‌های جالب در پروژه  این است که با مشارکت در آن شما شاهد کهکشان‌هایی خواهید بود که تاکنون کمتر کسی آن را دیده است،‌ و چه بسا شما اولین کسی هستید که آن را می‌بیند. علتش هم این است که تصاویر این کهکشان‌ها به صورت خودکار توسط تلسکوپ‌های روباتیک ثبت شده و بعد از آن هم باز توسط کامپیوترهای مخصوص ویرایش‌های اولیه و جداسازی‌های انجام شده تا در نهایت در سایت در معرض دید کاربران قرار بگیرد. بنابراین از زمان عکس‌برداری تا قرار گرفتن در سایت، کسی آن‌ها را ندیده است.

توضیحات ویدئویی:

بخش اول: معرفی پروژه از تاریخچه تاکنون

بخش دوم: راهنمای فعالیت در سایت

نویسنده: محمد همایونی