شکارچیِ آسمان (Orion)

شکارچی آسمان یا صورت فلکی جبار همواره یکی از جذاب ترین مناطق آسمان برای رصدگران و اخترشناسان بوده است. از ستارگان بزرگ، جوان و پیرش گرفته تا نگین خنجر آن که معروف ترین پرورشگاه ستارگان در آسمان است یعنی سحابی بزرگ جبار. در این بین سحابی زیبای سرِاسب که جای خود را دارد.

این صورت فلکی یکی از معدود صورت‌هایی است که طرحِ ستارگان آن با نامش همخوانی دارد به طوری که ستارگانی چون ابط الجوزا (شانه شکارچی) یا رجل الجبار (پای شکارچی) و از همه جالب تر سه گانه ی کمربند و خنجرِ او، به روشنی جایگاهِ خودشان را به هر کسی نشان می دهند.

(با کلیک بر روی عکس ها، آنها را بزرگتر ببینید)

صورت فلکی شکارچی (جبار)

نقشه ی صورت فلکی جبار

در این منطقه می‌توان گستره وسیعی از ستارگان را مشاهده کرد: از ستارگان نوزاد، و حتی قبل از آن یعنی پیش ستارگانی که انتظار تولد را می کشند، تا ستارگان غولی که به مراحل پایانی عمر خود نزدیک می شوند. از آن‌ها زیباتر، ستارگانِ تازه متولد شده‌ای که به دور خود پیله‌ای از سحابی اولیه را نگه داشته‌اند تا منظومه‌ای از سیارات را به وجود آورند. علاوه بر ستارگان، انواع سحابی‌ها با زیبایی‌های خیره کننده خاص خود را در جبار می‌توان به نظاره نشست.

برخی از جاذبه های شکارچی آسمان عبارتند از:

۱- ابط الجوزا (Betelgeuse) : ستاره‌ای ابَرغول قرمز، که شانه شرقی شکارچی را با رنگ قرمز و درخشان خود نشان می‌دهد. ستاره‌ایست متغیر با عمر حدود ۸ میلیون سال که نهایتا تا ۵۰ هزارسال دیگر با یک انفجار ابرنواختری به پایان عمر خود می رسد. فاصله‌اش از ما ۶۴۳ سال نوری است و قطر آن بین ۹۵۵ تا ۱۲۰۰ برابر قطر خورشید تغییر می کند. جرم آن ۱۲ برابر جرم خورشید و دمایش ۳۵۰۰ کلوین است.

۲- رجل الجبار (Rigel) : یک ستاره ی غول آبی و بسیار داغ و درخشان که در محل پای شکارچی قرار دارد. سن این ستاره هم حدود ۸ میلیون سال است و در فاصله ۸۶۰ سال نوری با دمای ۱۲۰۰۰ کلوین در حال درخشش است. جرم آن ۲۱ برابر جرم خورشید و اندازه اش حدود ۷۸ برابر قطر خورشید است.

۳- ستاره‌های ذوزنقه‌ای : که در قلب سحابی بزرگ دوران جوانی خود را می گذرانند و منبع اصلی روشنایی سحابی جبار هستند.

سحابی جبار (بادوربین عکاسی معمولی)

۴- سحابی بزرگ جبار (M42) :که همچون نگین رنگارنگی در پایین کمربند جبار خودنمایی می کند. به جرأت می توان گفت که این سحابی بیشترین کانون توجه اخترشناسان و آماتورها را به خود اختصاص داده است. معروفیت زیادش هم مدیون زیبایی خاص و پرکاری‌اش در زایش ستارگان است. فاصله آن از ما حدود ۱۳۰۰ سال نوری و پهنای واقعی آن حدود ۳۰ سال نوری است.

سحابی جبار با عکاسی دقیق

۵- سحابی سر اسب (IC434) : سحابی تاریک بسیار زیبایی که به علت شکل و زاویه ای که نسبت به زمین دارد جلوی نور ستارگان پشت خود را گرفته و به صورت یک سر اسب زیبا دیده می شود. فاصله آن ۱۵۰۰ سال نوری از ماست.

سحابی سر اسب

۶- ابر عظیم مولکولی: ساختار فوق العاده عظیمی از ابرهای مولکولی به ابعاد صدها سال نوری که در فاصله ی ۱۵۰۰ سال نوری از ما قرار دارد. در واقع سحابی‌های معروف جبار و سر اسب، قسمتی از این ابر مولکولی هستند. این ابر عظیم یکی از بزرگترین منطقه‌های تولید ستارگان در کهشکان راه شیری است که برای ما قابل مشاهده است.

ابر عظیم مولکولی جبار

پیشنهاد می‌کنم ویدئوی کوتاه ۶ نکته از صورت فلکی جبار را حتما ببینید.

[button color=”blue” size=”medium” link=”https://www.instagram.com/setareshenass/” icon=”” target=”true”]صفحه اینستاگرام ستاره شناس[/button]  [button color=”red” size=”medium” link=”https://telegram.me/setareshenass” icon=”” target=”true”]کانال تلگرام ستاره شناس[/button]

نویسنده: محمد همایونی